Hyman P. Minsky’nin 1975 tarihli John Maynard Keynes isimli kitabında der ki: “Dolayısıyla, neoklasik sentez olarak isimlendirilen sentez, Keynesçi klasik iktisat teorisi, Keynes’in çalışmasının hem ruhuna hem de özüne alışılmamıştır. Sentezin geliştirilmesinde ihmal edilenlerin özü, üç başlık altında toplanabilir: Belirsizlik altında karar verme, kapitalist sürecin döngüsel karakteri ve gelişmiş bir kapitalizm iktisadının finansal bağlantıları.”
Yaklaşık elli sene evvel yazılmış bu satırları birkaç defa okumanızı rica edeceğim. Bu kelamlar bugün en az ekonomik tahlil için olduğu kadar makro stratejik piyasa tahlili için de değerli.
Bu vakte kadar gelmiş geçmiş en kıymetli yatırımcılarından biri olan Bruce Kovner; “Bazı trader’ların başarılı olurken kimilerinin neden başarısız olduğunu sahiden tanımlanabileceğinden emin değilim. Lakin kendi adıma iki değerli öge sayabilirim. Birinci olarak, dünyanın bugünden farklı konfigürasyonlarını hayal etme ve bunun olabileceğine sahiden inanma yeteneğine sahibim. Soya fasulyesi fiyatlarının iki katına çıkabileceğini yahut doların 100 Yen’e düşebileceğini hayal edebiliyorum. İkincisi ise, baskı altında mantıklı ve disiplinli kalıyorum” der.
Peki siz, 2023 birinci çeyreğinde dünyanın bugünden farklı konfigürasyonlarını hayal etme ve bunun olabileceğine nitekim inanma yeteneğine sahip misiniz? Mesela çoğunluk piyasalar bu kadar yükselmiş, dolar paha kaybetmişken ve dolar konusunda bu kadar negatif algı oluşmuşken DXY’in tekrar 115’leri, S&P500’ün tekrar 3600 civarını görebileceğini düşünebiliyor musunuz?
Joseph A. Schumpeter, Ekonomik Tahlil Tarihi, 1954
‘‘Borsanın alternatifi yok’’ argümanını bu kadar sık duyduğum öteki bir devri pek hatırlamıyorum. Bu yanlış olduğu manasına gelmiyor lakin işin değişik kısmı, endeks yarı değerindeyken ve bugünkü makro çerçeve o vakit da varken, borsanın alternatifsiz olduğunu bırakın cazip olduğunu söyleyenler de çoğunlukta değildi.
Borsa için en kıymetli argümanlardan biri çok yüksek negatif gerçek faizler. Olağanda hakikat olan, ileriye dönük enflasyon beklentilerine nazaran gerçek faiz hesabı yapmak, lakin biliyoruz ki, bilhassa gerçekleşen enflasyon, enflasyon beklentilerini bizde de değerli oranda etkiliyor. Baz tesiri ve daha az oranda nispeten stabil kur nedeniyle manşet TÜFE enflasyon önümüzdeki aylarda yüzde 50 civarına gerileyecek. Mevduat faizleri ise artıyor. Münasebetiyle yüksek negatif gerçek faiz, yüksek kalmaya devam edecek olsa da düşecek. Bu, borsaya yönelimi engellemese de etkileyebilir.
Diğer yandan Eylül’de CDS 800 küsur düzeylerinden 500’lü düzeylere kadar geriledi ve buraları güya en azından şimdilik taban üzere olacak.
Yatırımcı tipi momentum oyuncularının ağır bastığı piyasalarda, momentum nasıl üst istikameti daha pekiştiriyorsa, sebebi ne olursa olsun, momentum kaybı da karşıtı fonksiyon görebiliyor.
Yanlış anlaşılmasın, bizim piyasa için aksiye dönmüyoruz. Sene sonuna kadar da muhtemelen olumlu duruşumuzu koruyacağız. Ama S&P500 ve BIST100 endeksleri başımızdaki amaç olan sırasıyla 4000-4200 ve 4900’e ulaşmışken, coşku artmışken ve birinci çeyrek için global piyasalarda riskten kaçış eşliğinde dolarda güçlenme beklenirken, biraz daha temkinli ve paylar konusunda seçici olmakta yarar var halinde düşünüyoruz.
Yazar: Baş Stratejist Murat Berk
FÖŞ-Artunç Kocabalkan: 2023 öngörüleri; Altın $3000, Dolar 25 mi?
