FTX’in çöküşünün tesirleri kripto para piyasasını derinden sarstı. FTX çöküşü, bölümün önde gelen firmalarını harekete geçirdi. Bunun sonucunda, müşterileri paniğe kapıldığında ödeme yapabilmeleri için incelemeler yaptılar. Sanayi önderleri, yatırımcı inancını artırmanın bir yolu olarak “Proof of Reserves (PoR)” sistemini lanse etti. Pekala PoR, FTX’in iflasının yarattığı risklere karşı kâfi bir müdafaa olacak mı?
Uzmanlar, bu hususta Binance CEO’su Changpeng Zhao kadar emin değil. Ticaret hacmine nazaran dünyanın en büyük kripto para borsası olan Binance, öteki borsalara misal biçimde PoR sistemine geçme kelamı verdi. Vadi Finans olarak bildirdiğimiz üzere CZ, yaptığı bir açıklamada bu yeni kuşak konsensüs sisteminden bahsetti. CZ, PoR’un borsalar ve müşteriler ortasında “tam şeffaflık” sağlayacağının altını çizdi. Pekala birçok yatırımcının merak ettiği Proof of Reserves nedir? PoR Binance ve öbür borsaları büyük çöküşten koruyacak mı? Gelin birlikte inceleyelim.
Proof of Reserves (PoR) nedir?
Proof of Reserves, tıpkı Proof of Work üzere bir konsensüs (fikir birliği) sistemidir. Bu düzeneğe nazaran üçüncü bir taraf, varlıkların nitekim orada olup olmadığını doğrulamak için PoR’u yürütür. Böylelikle, Bir müşterinin varlıklarının nerede olduğuna dair detaylı bilgiler sunmak mümkün hale gelir. PoR, müşterilere, paralarının hâlâ hesaplarında olduğunu ve ödünç verilmediğini de gösterebilir. Fakat bu, fotoğrafın tamamını açıklayan bir bilgi değildir.
Uzmanlar, sistemin, aldatıcı olması mümkün kısa bir anlık imaj verdiğini söylüyor. Kullanıcılar, varlıklarının nerede olduğunu görebiliyor lakin değerli risklerle ilgili ayrıntılara erişemiyor. Uzmanlara nazaran bu, müşterilerin, sorun yaratması beklenen olaylar hakkında fikir sahibi olamayacağı manasına geliyor. Uphold Blockchain ve kripto araştırma lideri Martin Hiesboeck, PoR’un iki büyük sorunu olduğunu söylüyor.
“PoR düzeneği iki büyük meseleye sahip”
Hiesboeck’e nazaran Proof of Reserves, “kullanıcı fonlarını kurtarmanın yeni bir yolu olarak ortaya çıktı”. Lakin bu sistemin iki büyük kusuru var. Birinci olarak PoR, makul bir vakit noktasındaki bakiyeleri gösteriyor. Lakin varlıkların anlık bir istikrar oluşturacak rastgele bir giriş çıkış hareketini hesaba katmıyor. Örneğin Hiesboeck, 400 milyon dolar pahasında kripto parayı kazara farklı bir borsaya aktaran bir kullanıcıya işaret etti. Birtakım kuşkucular PoR’un, bu tıp yanlış transferleri destekleyebileceğini söylüyor.
İkinci olarak, Hiesboeck’e nazaran, PoR’da göze çarpan bir boşluk var. Bu, varlıkların aldatıcı görünmesine neden olan yükümlülüklerin olmaması nedeniyle ortaya çıkıyor. Uzman bu yükümlülüklerle ilgili, “Hiç pasif masrafları içermeyen bir şirket bilançosu gördünüz mü?” diye soruyor. Likidite toplayıcı Fluid CEO’su Ahmed Ismail de yeni sisteme kuşkuyla yaklaşıyor. Ona nazaran PoR, müşteri fonlarının şirket fonlarıyla karıştırılıp karıştırılmadığını söyleme konusunda hâlâ problemli. Lakin Merkle Tree Proof of Reserves bu sıkıntıya tahlil olabilir.
Merkle Tree Proof of Reserves, Binance ve başkalarını korur mu?
Lanse edilen bir öteki muhtemel tahlil, gerçek vakitli olarak çalışan bir Merkle tree PoR sistemidir. Merkle tree, Blockchain süreçlerini daha inançlı bir biçimde kodluyor. Ayrıyeten, varlıkları kaynaklarından varış noktalarına kadar takip eden bir data yapısıyla çalışıyor. Bu Proof of Reserves düzeneği tehditlere karşı daha yeterli bir muhafaza sağlıyor üzere duruyor. Buna karşın borsalar, daha riskli kullanıcılara borç vererek müşterilerin parasını tehlikeye atabilir. TDeFi’nin operasyonlar yöneticisi Rishabh Gupta şunları söyledi:
“Böyle bir izleme düzeneği bile, borsaların saklama tahlillerini düzeltmeyecektir. Binance ve öbürleri, krediyi geri ödeyemeyecek durumda olması olası borçlulara fon vermeye devam edebilir. Bu çeşit olaylar için, fonların uygun biçimde kullanılmasını sağlayacak yönetişim gerekli.”
