BEGÜM IŞIK ALKIŞ
Kira başta olmak üzere yüksek maliyetler münasebetiyle iş ömründe da istikrarlar değişiyor.
Ekonomik belirsizliklerle dolu yeni bir yılı karşılamaya hazırlanan şirketler bu devirde stratejilerini ve maliyet kalemlerini tekrar gözden geçirmeye başladı.
Uzaktan çalışmanın arttığı son yıllarda şirketlerin bilhassa kira ve gibisi masraflarını azaltmaya çalıştıklarını söyleyen KPMG Türkiye İnsan ve Değişim İdaresi Yöneticisi Jan Fazilet, “Kiraların daha ucuz olduğu ofislerin tutulması yahut ortak çalışma alanlarının kiralanması tarafında tahliller üretiliyor. Birtakım şirketler, tek büyük bir merkez ofis yerine belirlediği stratejik bölgelerde küçük ofisler açarak operasyonel maliyetlerini azaltmayı hedefliyor” dedi.
Önceleri şirketlerin potansiyel çalışanı İstanbul’a taşınma imkanı bulunmuyorsa işe almayı tercih etmediğine değinen Fazilet, kimi sigorta şirketlerinin pilot olarak seçtikleri departmanlarında farklı lokasyonlarda çalışanları istihdam ettiğini söyledi.
Erdem, “Şirketlerin bunu tercih etmesinin öbür bir sebebi daralan yetenek havuzunun genişletilmesi. Natürel bu durum şirket içerisindeki işleyiş, çalışma formu, ikili çalışan münasebetleri ve alışkanlıkların değişmesine de yol açacaktır” diye devam etti.
“İşletmenin İstanbul’da bulunması lüks hale geldi”
Bir işletmenin İstanbul’da binasının bulunmasının artık lüks haline geldiğine dikkat çeken İnsan Kaynakları Yöneticisi Erkan Ataman ise “Şehirdeki maliyetleri düşündüğünüzde yalnızca çalışanların kırsala gitmesi değil, işletmelerin de mevcut maliyetlerini azaltabilmek için adreslerini değiştirmesi kelam konusu olabilir. İşletmelerin de kent merkezinden çıkarak daha makul kira bedellerinin olduğu yerlere gitmeyi düşünecekleri bir sürece geçiyoruz” açıklamasında bulundu.
Bu durumun bir domino tesiri yaratabileceğine de dikkat çeken Ataman, “İstanbul vb. vilayetlerin kendi kırsallarına gerçek genişlemesine yol açacak. İster istemez orada düşük olan arsa ve mesken fiyatları da belirli bir ölçüde artacaktır” dedi.
Ekonomik koşullar nedeniyle çalışan tarafında da bir göçle ile karşı karşıya olduğumuzu söyleyen Onel Stratejik İnsan Kaynakları ve Kurumsal İdare Danışmanlığı Kurucusu Hakan Onel ise bu göçün uzman takımlardan fazla daha az uzman takımlarda yaşandığına değindi.
Yetkin takımlarda yaşanan mevcut eleman bulma probleminin devam etmesi ve daha az uzman takımlardaki iş gücünün fazla olması bu durumun değerli sebeplerinden biri.
KPMG’nin 530’dan fazla şirketin iştiraki ile gerçekleştirdiği “Uzaktan Çalışmada Aktüel Trendler” başlıklı araştırmasına nazaran telekomünikasyon ve teknoloji kesimleri uzaktan çalışma siyasetini uygulayan bölümlerin başında geliyor. Yiyecek, içecek ve perakende kesimlerindeki iştirakçilerin yüzde 90’ı ise uzaktan çalışma siyaseti planladıklarını belirtiyor. Araştırmaya nazaran, imalat kesimi için iş yerinde daha fazla çalışmanın gerekliliği göz önüne alındığında, sonuçlar şaşırtan. Birtakım şirketler, sanal gerçeklik gözlükleri ile uzaktan makine bakımı yapılması üzere yeni teknolojiler kullanılarak işgücünün uzaktan çalışabileceğini tabir ediyor.
“En zoru çalışan bağlılığını sağlamak”
Erdem ise mevzuya KOBİ’ler tarafından yaklaşıyor ve beyin göçünün büyük kentler yerine küçük kasabalara akıyor oluşunun ekonomik açıdan onlara fırsat yaratabileceğini söylüyor. Ayrıyeten bölge için hem demografik hem toplumsal açıdan bir değişimi de tetikleyeceğini belirtiyor.
Maliyet artışlarıyla gayretinin yanı sıra iş dünyasının şu sıralar bir başka kıymetli gündem unsuru ise EYT ile nitelikli işçi konusunda yaşanabilecek muhtemel kayıplar. Patronların bu bahisteki tasaları gün geçtikçe artarken, bu periyotta çalışan bağlılığını sağlamak ve kalıcı kılmak her zamankinden daha değerli.
Secretcv.com CEO’su Okan Tütüncü uzaktan çalışma ve hibrit çalışma modellerinin devreye girmesiyle şirketlerin çalışan bağlılığı, motivasyonu ve verimliliği bahislerinde zorlandıklarını söylüyor.
Verilmeyen toplumsal haklar gündeme gelecek
Erkan Ataman ise mevzuya ait toplumsal haklara değindi.
EYT hakkı kazananların geçim ıstırabının yaratacağı tesir ile gidebileceklerini söylerken, “Operasyonunu kırsala taşıyamayan işletmeler de nitelikli çalışanını kaybetmekle yüz yüze kalacak. Yapmaları gereken nitelikli çalışanı yanlarına çekmek olacak” diyor. Bu da çalışana daha evvel verilmeyen toplumsal hakları varsa (örn. ulaştırma, sıhhat sigortası vb.) verilmesini ya da yenilerinin eklenmesini zarurî kılabilir.
Verilmesi gereken hakların bu devirde çalışan bağlılığını artırıcı bir uygulama olarak sunulması ise çalışanların beklenti ve taleplerini karşılamada yetersiz kalıyor. Bu noktada farklı uygulama ve çalışmalarla çalışan motivasyonunu ve bağlılığını artıran şirketlerin rekabette avantaj sağlaması bekleniyor.
Hakan Onel bahse ait “Çalışanlara yönelik bir şeyler yapabilmek için şirketler tahminen de karlılıklarından fedakârlık yapmak zorunda kalacak. Patron markası, çalışan markası haline gelmeli” dedi.
Dünya genelinde çalışana özel teşvikler çıkarılıyor
Peki, hayat pahalılığının kurum ve çalışanlar üzerindeki tesiri dünya genelinde nasıl?
Jan Fazilet hususa ait; kimi küçük kentlerde uzaktan çalışanlar için özel teşvik paketleri çıkarıldığından kelam etti.
Bu kapsamda nakit para, ortak çalışma alanı, mesken bulma konusunda yardım sağlanıyor. Bu teşvikler uzaktan çalışanları, yüksek kira sarfiyatından kurtardığı üzere kentte bulunan işletmelerin de sürdürülebilirliğini destekledi.
Öte yandan küçük kentlerdeki yetenek arzının genişletilmesi planlanarak hem uzaktan çalışanın hem de kırsal kentlerin kazanması amaçlanıyor.
Avrupa’daki “dijital çalışma vizeleri” ile turistlerin de yabancı bir ülkede yasal olarak çalışmasına imkan sağlandığını belirten Jan Fazilet, “Ülkeler bu vizeleri hem teşebbüs kültürünü desteklemek hem de mahallî ekonomilere dayanak olabilmek maksadı ile veriyor” dedi.
Bu çalışma ile ayrıyeten ülke içerisinde çalışan genç nüfusunda sayısının artırılmak istenmesi hedefleniyor.
Hırvatistan, Almanya, Norveç ve İspanya üzere birçok ülke, iş gücünü çekmek için çoklukla altı aydan bir yıla kadar bu vizeleri veriyor.
