Saxo Bank’ın ismini tahminen hiç duymadınız, fakat bizim üzere “ortam ekonomistleri” için Noel Döneminde hayatımızı renklendiren ender çalışmalardan birine imza atar. Saxo Bank’ın beyin ekibi her yıl Kasım ayında bir ortaya gelip Yeni Yıl tahminlerini belirler. Her şirket, ticari ve yatırım bankası bunu yapıyor elbette. Saxo’yu başkalarından ayıran, gerçeklerden kopmadan, ihtimal dahilinde, lakin radarın çok ucunda kalan teklifler geliştirmek. Saxo bunlara “çılgın” ya da “çirkin” varsayımlar diyor.
Bu çalışmanın gayesi koyun sürüsü üzere birbirlerinin kıçlarını koklayarak otlaklara üşüşen fon yöneticisi ve şirket CEO’larının beyinlerini biraz sarsıp, “kutunun dışında” düşünmeye zorlamak.
Tahminlerde Türkiye’nin ismi geçmese dahi, bizim millet, işinsanı ve siyasetçilerin de biraz kelle silkelemesine gereksinimi olacağı sezisiyle, sizin için Saxo’nun varsayımlarını sadeleştirerek çeviri ettim.
Dünya, 2023 yılında Saxo’nun öngördüğü eziyetlere maruz kalmasın temennisiyle ilginize sunarım.
“Savaş iktisadı teması”, önde gelen Danimarka Bankası Saxo Bank’ın 2023 için yıllık Nahoş Kestirimler raporunu şekillendirdi.
Bankanın 2023’te gerçekleşmesi pek mümkün olmayan – lakin gerçekleşirse global finans piyasalarında şok dalgaları yaratacak – 10 olaydan oluşan listesi ortasında Fransa cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un istifası, bir AB Silahlı Kuvvetlerinin kurulması, bir “UnBrexit” (AB’ye geri dönelim) referandumu yer alıyor. Altının ons fiyatı 3.000 dolara fırlıyor, Japon Yeni TCMB yordamı “fixleniyor”.
“Bu yılki Nahoş Kestirimler, pandemi öncesi dezenflasyon dinamiğine geri dönüşün imkansız olduğunu, zira dünyadaki her büyük gücün artık tüm cephelerde ulusal güvenliklerini desteklemek için çabaladığı global bir savaş iktisadına girdiğimiz varsayımını yansıtıyor” diyen Saxo’nun yatırım komitesi lideri Steen Jakobsen, “ister gerçek askeri manada, ister pandemi tecrübesi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle açığa çıkan derin tedarik zinciri, güç ve hatta mali güvensizlikler nedeniyle olsun, artık devletler Savaş İktisadı planları yapıyor” savında bulundu.
İşte Saxo Bank’ın 2023 için 10 sıra dışı varsayımı:
Milyarderler enerji yatırımı için trilyon dolarlık konsorsiyum kuruyor
2023’te, büyük teknoloji şirketlerinin sahipleri ve öbür teknoloji düşkünü milyarderler, iklim değişikliğiyle hakkıyla uğraş etmek için gerekli güç altyapısının geliştirilmesinde ilerleme olmaması nedeniyle sabırsızlanacaklar. Bir ortaya gelerek, yeşil güç çözümlerine yatırım yapmak için bir trilyon dolardan fazla para toplamak gayesiyle Üçüncü Taş kod isimli bir konsorsiyum oluştururlar.
Saxo ne diyor: “İlk atom bombasını geliştiren özgün Manhattan Projesinden bu yana en büyük araştırma ve geliştirme çalışması.”
Piyasa tesiri: Üçüncü Taş konsorsiyumu ile ortak olan ve vizyonunu gerçekleştirmesine yardımcı olabilecek şirketler, çok karamsar geçmesi beklenen 2023’ün yatırım ortamında kıymet kazanır.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron istifa etti
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve müttefikleri, Haziran 2022 milletvekili seçimlerinin akabinde Parlamentodaki çoğunluğu kaybettikten sonra, önümüzdeki dört yıl boyunca topal bir ördek olacağını ve taahhüt ettiği emeklilik ıslahatını geçiremeyeceğini anlıyor. Bu nedenle, 2023’ün başlarında istifa etmeye ve siyasetten emekli olmaya karar verir.
Saxo ne diyor: “Macron’un istifası, çok sağcı siyasetçi Marine Le Pen’e Elysee Sarayı’nın kapılarını açıyor, böylelikle Fransa’da ve ötesinde bir şaşkınlık dalgasına neden oluyor. AB projesine ve onun sallantıda olan kurumsal yapısına en çetin varoluşsal meydan okuma başlıyor.
Piyasa tesiri: Euro’da bir yalpalamaya neden olur, lakin sonunda kriz korkusu yeni bir lider önderliğinde daha geniş bir anti-popülist koalisyonu canlandırır. Fransız devlet tahvili getirileri Alman Bunds seviyesine geriler.
Altın fiyatı 3 bin dolara fırladı
2023’te altın, güçlü bir 2022’nin akabinde nihayet portföylerde hak ettiği yeri bulacak. 2023’te, dünyanın en “halis” para ünitesi üç rüzgardan büyük takviye alacak.
Birincisi, kendi kendine yeterliliği öne çıkaran ve yabancı para döviz rezervlerini en aza indirmeyi hedefleyen Merkez Bankaları savaş iktisadı zihniyetinin tesiri altında altını tercih ederek.
İkincisi, güç kaynakları, yeşil güce geçiş ve tedarik zincirlerinin garantiye alınması dahil olmak üzere yeni ulusal güvenlik önceliklerine yapılan büyük yatırım (Valla, bunu altına katkısını ben de anlamadım). Üçüncüsü, dünya iktisadında ölçülü bir sakinlik başlarken, siyaset yapıcılar ve fonlar borç (tahvil ve kredi) piyasalarında bir krizden kaçınmak için harekete geçtikçe artan global talep.
Altın, 2.075$’a yakın çift tepeyi yarıp geçiyor ve gelecek yıl en az 3.000$’a fırlıyor.
Saxo ne diyor: “2023, piyasanın enflasyonun öngörülebilir bir gelecekte yüksek düzeyde kalacağını nihayet keşfettiği yıl.”
Piyasa tesiri: Spot altın ons başına 3.000 doların üzerine çıktı ve VanEck Junior Gold Miners endeksi dört katına çıktı.
AB Silahlı Kuvvetlerinin Oluşturulması
Tüm AB üyeleri, dramatik bir atakla, 10 trilyon € ile finanse edilecek, geniş bütçeye sahip ve süratli konuşlandırılabilir kara, deniz, hava ve uzayda operasyon yapacak, 2028’de faaliyete geçecek AB Silahlı Kuvvetlerini kurmak için harekete geçti. 10,5 trilyon dolar harcama, 20 yıllık bütçedir, hatırlatayım.
Saxo Bank ne diyor: “2023’te, Avrupa’nın birliğin savunma zafiyetine çeki-düzen vermesi gerektiği her zamankinden daha net hale geliyor.”
Piyasa tesiri: Önde gelen Avrupa savunma sanayi şirketleri, Stoxx600’den yüzde 25 daha düzgün performans gösteriyor. Bir dizi Avrupa savunma yatırım fonu oluşturuluyor ve dev kurumsal yatırımcıların ilgisini çekiyor.
Bir ülke 2030 yılına kadar tüm et üretimini yasaklamayı kabul etti
2023’te, en “inovatif” iklimle gayret siyaseti yarışında öne geçmek isteyen en az bir ülke, 2025’ten başlayarak et eserlerine artan ölçekte ağır vergiler uygulayacak. 2030 yılına kadar büsbütün yerli üretim canlı hayvan kaynaklı et satışını yasaklayacak.
Saxo ne diyor: “İklim değişikliği konusunda bağlayıcı net sıfır emisyon amaçlarına sahip ülkeler, besin bölümünde sera gazı salınımını yasal olarak düzenlemeye başlayacak.”
Piyasa tesiri: Klâsik “ESG-lite” (Çevresel, sosyal ve global yönetişim standartları) yaklaşımı nedeniyle talep gören Tyson Besin üzere pay senetleri, sürdürülebilir ve hatta laboratuvarda yetiştirilen ete yatırım yapmaya başlayana kadar büyük düşüşler yaşıyor.
İngiltere ‘UnBrexit’ (AB’ye geri dönüş) referandumu düzenliyor
2023’te Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak ve Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın katı mali istikrar programı Birleşik Krallık’ı ezici bir sakinliğe sürüklerken, işsizliğin artması ve bütçe açıklarının yükselmesiyle Muhafazakar Parti’nin (Tory’ler) anket puanlarını duyulmamış düşük düzeylere çekmeyi başardı.
Sonuçta, Sunak pes eder ve seçim daveti yapar. İşçi Partisi hükümeti üçüncü çeyrekte iktidara gelir ve 1 Kasım 2023 için bir “UnBrexit” referandumu kelamı verir. ReJoin (Yeniden Katıl) oylamayı kazanır.
Saxo ne diyor: “Göya arzı teşvik edici vergi indirimleri ve güç için talebi artıran sübvansiyonlar, bir ülkenin tahvil ve döviz piyasaları için zehirli bir kokteyldir.”
Piyasa tesiri: 2023’ün başlarındaki zayıf performansın akabinde İngiliz sterlini, Londra finansal hizmetler kesiminde beklenen genişlemeyle Euro karşısında yüzde 10 ve İsviçre frangı karşısında yüzde 15 bedel kazandı.
Enflasyonu sınırlamak için yaygın fiyat denetimleri getirildi
Küreselleşme bilakis işlemeye devam ettiği sürece enflasyon denetim edilmesi güç bir sorun olmaya devam edecek. 2023’te, ülkeden ülkeyen yayılan fiyat ve hatta fiyat denetimleri – tahminen de İngiltere’nin 1960’ların uyugulmaya koyduğu Ulusal Fiyat ve Gelir Şurası üzere bir şey – Birleşik Krallık ve ABD’de kurulacak.
Saxo ne diyor: “Bir savaş iktisadında, fiyat baskıları istikrarı tehdit ettiği sürece hükümetin hür piyasaya müdahelesi zalimce genişleyecektir.”
Piyasa tesiri: Piyasalarda süreç yapmak giderek zorlaştıkça altına olan talep artıyor.
OPEC+, Çin ve Hindistan IMF’den çekildi
Kazakistan’ın başşehri Astana’da düzenlenen bir konferansta Opec+ ülkeleri, Çin, Hindistan, Brezilya, Pakistan, Orta Asya ülkeleri ve onlarca Afrika Birliği ülkesinden önderler, yeni bir para ünitesi ve bundan oluşan MB rezervlerine dayalı memleketler arası bir takas birliği (ICU) kurmak için bir ortaya geliyor. Yeni para ünitesini ismi da Bancor (para ünitesi kodu KEY-ANAHTAR) olacak.
ANAHTAR, memleketler arası süreçlerde bir muhasebe ünitesi ve rezerv varlık olarak kullanıma girer. Yeni oluşturulan para birliğinin (ICU) üyesi ülkeleri Milletlerarası Para Fonu’ndan çekiliyor.
Saxo ne diyor: “Beyaz Saray tarafından ABD dolarının daima silah olarak kullanılmasına isyan eden tarafsız ülkeler, bir takas birliği ve yeni bir rezerv varlık olan Bancor’a dönerek ABD dolarını ve IMF’yi terk etmek üzere harekete geçiyor.”
Piyasa tesiri: Bir çok ülkenin merkez bankası ABD doları rezervlerini büyük ölçüde azalttı, ABD Hazine tahvili getirileri yükseldi ve ABD doları, yeni döviz birimi karşısında yüzde 25 düştü.
Japonya, finansal sistemini istikrara kavuşturmak için USD-JPY’yi sabitledi
USD-JPY paritesi 160 ve 170’e yükselir. Yükselen enflasyona karşı halk yansısı tavana ulaşırken, Japonya Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı krizin tahlili için bahadır adımlar gerektiğini biliyor.
İlk olarak, Japon yenini USD’ye karşı 200 pahasına sabitlerler. Bunun Japon mali sisteminin tekrar yapılanması için süresiz geçici bir aksiyon olacağını duyurdular.
Saxo ne diyor: “Japonya’nın gerçek GSYİH’sı [gayri safi yurtiçi hasıla] yüzde 8 düşüyor, lakin mali sistemin istikrara kavuşması ülkeyi yine büyüme yoluna sokuyor.”
Piyasa tesiri: USD-JPY 200’e kadar süreç görüyor, lakin yıl sonuna kadar dolar yine düşme trendine girer.
Vergi cenneti yasağı “private capital” bölümünü öldürür
(Private Capital: Şirketlere halk arz olmaksızn sermaye ve borç sağlayan ve denetleyici heyetlerin yetki alanı dışında kalan sermaye piyasası süreçleri yapan varlık idare şirketleri).
2023’te Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, OECD dünyanın en büyük vergi cennetlerine tam bir yasak getiriyor.
AB’nin vergi cenneti yasağına katılması, private capital ve risk sermayesi dallarını sarsarak bu ekosistemin büyük bir kısmını felç etti. Bu bölümlerde faaliyet gösten halka açık varlık idaresi şirketlerinin pay senetleri yüzde 50 bedel yitirdi.
Saxo ne diyor: “2023’te savaş iktisadı zihniyeti daha da derinleştikçe, ulusal güvenlik perspektifleri giderek finans siyasetlerine yol gösteriyor. Temiz güce geçiş ve savunma harcamaları, tekrar yapılanma ve yatırımlar kıymetli olduğundan, hükümetler mevcut tüm potansiyel vergi gelir kaynaklarının üstüne masraf ve birinci olarak vergi cennetlerinde depolanan servetlerin peşine düşer.
Kaynak: Outrageous Predictions
2023: The War Economy
FÖŞ-Artunç Kocabalkan: 2023 öngörüleri; Altın $3000, Dolar 25 mi?
