İLAYDA KILIÇAY
Sanayi bölümünden temsilciler Türkiye’nin yatırım alabilecek bir ülke olduğunu belirtse de mevcut siyasetler ve belirsizliklerden dolayı geleceğe dair öngörünün zorlaştığını tabir etti.
Bazı temsilciler yaklaşan seçimlerin de yatırım kararlarının bir müddetliğine askıya alınmasına neden olabileceğine vurgu yaptı.
Finansmana erişim, yaklaşan seçim ve güç krizi üzere etkenler endüstriciler tarafından öne çıkarılan en önemli ögeler.
Makina İmalat Dernekleri Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran yurt içinde yatırımcının önünü göremediğini belirtirken enflasyonun aşağı inmesi ve finansmana erişimin kolaylaşmasıyla yatırımların hızlanacağına dikkat çekti ve “Türkiye her vakit belli bir bahta sahip olacak lakin dalgalı denizde yatırım kolay değil, hangi finansmanla yatırım yapacaksınız? Yüzde 30-40 faizlerle yatırım yapılamaz. Stabilite sağlanana kadar yatırımların yavaşlaması normal” diye konuştu.
Dalgakıran pazara yakın yerlerde üretim yapmanın büyüme için değerli bir kavram haline geldiğini tabir ederken, “Sanayicinin yatırım ikliminin en uygun olduğu ve pazarlara en yakın olan yerlerde yatırım yapmayı düşünmesi son derece normal” diye konuştu. Komşu ülkelerde istikrarlı ortamın olmadığına da vurgu yapan Dalgakıran Doğu Avrupa’nın ise yatırım yapmak için uygun görüldüğünü belirtti.
“Şirketler fabrikalarını yeşil iktisada uygun hale getirmek durumunda. Bu bizi bekleyen değerli tehditlerden” diyen Dalgakıran, Avrupa’nın ve ABD’nin Çin’de üretim yapıp satma modelini yavaş yavaş terk ettiğini, bunun da yeni yatırımların önünü açacağını söyledi.
“Serbest piyasa düzeneği yüklü bir model izlenmeli”
Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan ise güç maliyetlerinin çelik bölümünü çok olumsuz etkilediğini vurguladı. Yayan, “İhracatımızda yüzde 50 civarında düşüş oldu. Pandemide bile bu kadar büyük düşüş yaşamadık. Güç maliyetlerdeki artışın bu kadar yüksek olması sürdürebileceğimiz bir şey değil. Gücün üretim maliyetleri içindeki hissesinin yüzde 8’den yüzde 28’e çıkması rekabet gücümüzü olumsuz etkiledi” diye konuştu.
Enflasyonda makul noktaya gelindikten sonra döviz kurundaki baskının azaltılıp hür piyasa sistemi yüklü bir model izlenmesinin daha istikrarlı bir yapının oluşmasına katkıda bulunacağını söz eden Yayan kelamlarını şöyle sürdürdü: “İthalatın ihracata nazaran daha fazla arttığı bir durumda uygulamaları gözden geçirmeye gereksinim var. Türkiye yatırımlar açısından son derece uygun bir ülke lakin piyasaya çok fazla müdahale edildiği imajı veren uygulamalar gözden geçirilmeli. Yurt içinde yaşanan ekonomik problemlerden ötürü yatırımlar yavaşlıyor. Ekonomik ezalar olmasa çelik kesimi sıkıntı vakitlerde yatırım yapmayı tercih eder. Dal güç vakitlerde büyüme ve krizi fırsata çevirme uğraşı içerisindedir.”
“Yatırımcı seçimin bitmesini bekliyor olabilir”
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Şurası Lideri Adil Pelister de yatırımcılar için en kıymetli hususların başında yatırım ortamının ve öngörülebilirliğin olduğunu belirtirken, “Ülkemiz seçim periyodunda olduğu için yeni yatırımcı seçimin bitmesini bekliyor olabilir. Yatırım için finansmana ulaşım ve maliyetler çok kıymetli. Finansal kaynakların temini, bunların pahalılığı ve yetersizliği noktasında birtakım yatırımların öz kaynakla, öz sermaye ile gerçekleştirilmesi mecburiliği ortaya çıkıyor” dedi.
Pelister, krediye erişim zorluğu ve dış kaynaklı kredilerdeki faizlerin yüksek olması sebebiyle birtakım firmaların üretimlerinin bir kısmını yakın coğrafyadaki Bulgaristan, Romanya üzere Avrupa Birliği ülkelerine taşıdığını belirtti.
“Yatırımlarımızı yavaşlatma yoluna girdik”
Erin Motor Genel Müdürü Ersin Şahin küresel manada belirsizliğin sürdüğünü tabir ederken, karamsar havanın ise gerçekçi olmadığını belirtti.
Şahin, “Belirsizlik havasından yatırımcı etkileniyor, hepimiz yatırımlarımızı yavaşlatma yoluna girdik. Türkiye’nin yatırım alabileceği büyüyebileceği bir devirde olduğunu düşünüyorum fakat yatırımlarımızı seçime kadar yavaşlattık” dedi.
